جراحی و تعویض هد خراب هارد
قبل از هر چیزی، چند نکته مهم در مورد هارد بدونیم:
- هدهای خواندن/نوشتن توی هارد چی هستن؟
- چرا وقتی فقط اطلاعاتم رو می‌خوام، باید این هدها تعویض بشن؟
برای درک بهتر این موضوع، بیاین یه تصویر ذهنی از داخل هارد داشته باشیم.
هد خواندن/نوشتن هارد چیه و چطوری کار می‌کنه؟
داخل یه هارد ، اجزای متحرک مختلفی وجود دارن که عملکردی شبیه به گرامافون (Record Player) دارن.
پلاترها (Platters): توی هارد، دیسک‌های چرخانی وجود داره که بهشون پلاتر می‌گن و همه اطلاعات روی این دیسک‌ها نوشته و خوانده می‌شن.
هدهای خواندن/نوشتن: هدها روی بازوی متحرک (Actuator Arm) قرار دارن و مسئول خوندن و نوشتن اطلاعات از روی پلاترها هستن. هدها خیلی نزدیک به سطح پلاترها حرکت می‌کنن، اما هرگز نباید باهاشون تماس پیدا کنن.
چه زمانی نیاز به جراحی و تعویض هد خراب هارد داریم ؟
اگه سوزن گرامافون خراب بشه، دیگه نمی‌تونه صفحه موسیقی رو درست بخونه و باید تعویض بشه. هدهای هارد هم دقیقاً همین نقش رو دارن!
وقتی هدها آسیب ببینن، هارد نمی‌تونه اطلاعات رو بخونه یا روی پلاترها بنویسه. توی این حالت، متخصصای بازیابی اطلاعات باید هدهای خراب رو تعویض کنن تا هارد دوباره قابل استفاده بشه.
چرا هدهای خواندن/نوشتن خراب می‌شن؟
- هدهای هارد ممکنه به دلایل مختلفی خراب بشن:
استفاده طولانی‌مدت و فرسودگی طبیعی
- ضربه خوردن یا افتادن هارد که باعث جابجایی و ناهماهنگی هدها می‌شه
- وجود ذرات گرد و غبار یا آلودگی داخل هارد
- خط و خش روی پلاترها
- برخورد هد با سطح پلاتر
- مشکلات کارخانه‌ای و استفاده از قطعات بی‌کیفیت در تولید
ساختار هدها در هارد:
معمولاً یه هارد چند تا پلاتر داره که روی همدیگه قرار گرفتن. اطلاعات روی دو سطح هر پلاتر ذخیره می‌شه، یعنی برای هر پلاتر، دو تا هد وجود داره (یکی بالا و یکی پایین).
مثلاً :اگه یه هارد ۳ تا پلاتر داشته باشه، معمولاً ۶ تا هد خواندن/نوشتن خواهد داشت.
نشانه‌های خرابی هارد و توضیحات کامل
هارد یکی از مهم‌ترین قطعات ذخیره‌سازی در کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها است که در صورت خرابی، می‌تواند منجر به از دست رفتن اطلاعات مهم کاربران شود. مشکلات هارد می‌توانند به دلایل مختلفی رخ دهند، از جمله فرسودگی، ضربه خوردن، مشکلات الکتریکی و حتی نقص در قطعات داخلی. اما چطور می‌توان فهمید که یک هارد دچار مشکل شده است؟ در ادامه به نشانه‌های رایج خرابی هارد و توضیحات کامل درباره‌ی هرکدام می‌پردازیم.
صدای کلیک مداوم (Clicking Sound)
یکی از شایع‌ترین نشانه‌های خرابی هارد، شنیدن صدای کلیک‌های پشت سر هم هنگام روشن شدن سیستم است. این صدا معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که هد خواندن/نوشتن قادر به خواندن اطلاعات از روی پلاترها نیست و تلاش می‌کند چندین بار این کار را تکرار کند. در حقیقت، وقتی هد نمی‌تواند به درستی روی موقعیت موردنظر قرار بگیرد، به نقطه شروع برمی‌گردد و این حرکت رفت و برگشتی باعث ایجاد صدای کلیک می‌شود.
این مشکل معمولاً به دلایل مختلفی مانند آسیب فیزیکی، خرابی فریمور ، یا مشکلات الکتریکی در برد هارد رخ می‌دهد. اگر هنگام روشن کردن کامپیوتر صدای کلیک می‌شنوید، بهترین کار این است که سریعاً هارد را خاموش کنید، زیرا ادامه کار می‌تواند به پلاترهای هارد آسیب جدی وارد کند. در چنین شرایطی، تنها راه‌حل اصولی جراحی و تعویض هد خراب هارد در کلین روم تخصصی است. استفاده از نرم‌افزارهای ریکاوری روی هاردی که هد آن آسیب دیده، نه‌تنها کمکی نمی‌کند بلکه ممکن است وضعیت را بدتر کند. جراحی و تعویض هد خراب هارد فرایندی بسیار حساس است که باید توسط کارشناسان مجهز به ابزارهای پیشرفته انجام شود تا شانس بازیابی اطلاعات به حداکثر برسد.
صدای جیرجیر یا سایش (Chirping or Scraping Sound)
اگر هنگام کار با کامپیوتر صدای جیرجیر یا سایش از داخل هارد می‌شنوید، این احتمال وجود دارد که هد خواندن/نوشتن به سطح پلاترها برخورد کرده باشد. این مشکل معمولاً به دلیل خرابی سیستم تعلیق هد، وجود ذرات گرد و غبار داخل هارد، یا خرابی موتور چرخان پلاترها رخ می‌دهد. پلاترهای هارد از مواد حساسی ساخته شده‌اند و کوچک‌ترین خط و خش روی آن‌ها می‌تواند باعث از بین رفتن اطلاعات شود.
در چنین شرایطی، اگر هارد روشن بماند، برخورد مداوم هد با پلاترها ممکن است باعث ایجاد شیارهای عمیق روی سطح دیسک شود که حتی با عملیات تخصصی بازیابی و جراحی و تعویض هد خراب هارد هم قابل جبران نباشد. به همین دلیل، در صورت شنیدن این صداها، بهتر است بلافاصله سیستم را خاموش کرده و هارد را به یک مرکز تخصصی بازیابی اطلاعات بسپارید.
بوق زدن هارد (Beeping Sound)
برخلاف صدای کلیک یا جیرجیر، صدای بوق زدن از داخل هارد معمولاً نشان‌دهنده یک مشکل الکترونیکی است. در بسیاری از موارد، این صدا به دلیل خرابی برد کنترلر (PCB) یا قفل شدن موتور هارد ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، اگر هارد در اثر ضربه یا تکان شدید دچار مشکل شود، ممکن است موتور داخلی آن قفل شده و دیگر نتواند پلاترها را بچرخاند.
مشکلات الکتریکی برد هارد معمولاً در اثر نوسانات برق، استفاده از آداپتورهای ناسازگار یا اتصالات نامناسب رخ می‌دهند. اگر هارد شما بوق می‌زند و سیستم قادر به شناسایی آن نیست، احتمالاً نیاز به تعویض یا تعمیر برد کنترلر PCB یا تعمیر موتور خواهید داشت. در این شرایط، هرگونه تلاش برای روشن کردن مجدد هارد می‌تواند آسیب بیشتری ایجاد کند و در نهایت نیاز به جراحی و تعویض هد خراب هارد یا تعمیرات پیشرفته‌تر در کلین روم را افزایش دهد.
هارد روشن می‌شود اما پس از چند کلیک خاموش می‌شود
گاهی اوقات، هارد هنگام روشن شدن چند صدای کلیک می‌دهد و بعد از چند ثانیه به‌طور کامل خاموش می‌شود. این مشکل معمولاً نشانه خرابی شدید هدهای خواندن/نوشتن یا برد هارد است. وقتی هد نتواند اطلاعات را بخواند، سیستم به‌طور خودکار هارد را متوقف می‌کند تا از آسیب بیشتر جلوگیری کند.
این اتفاق می‌تواند ناشی از خرابی فریمور هارد، برخورد هد با سطح پلاتر یا مشکلات الکتریکی باشد. در بسیاری از موارد، چنین شرایطی نیازمند جراحی و تعویض هد خراب هارد در محیط استریل و تخصصی است، زیرا احتمال خرابی شدید در ساختار داخلی وجود دارد. اگر چنین اتفاقی برای هارد شما افتاد، به هیچ عنوان نباید آن را دوباره روشن کنید، زیرا این کار ممکن است باعث از بین رفتن دائمی اطلاعات شود.
چرا نباید یه هارد خراب رو روشن کرد؟
اگه هارد شما صدای کلیک می‌ده یا سیستم اون رو نمی‌شناسه، به هیچ وجه روشنش نکنید!
- اگه هد خراب باشه، ممکنه با روشن کردن هارد، باعث بشید پلاترها هم آسیب ببینن و اطلاعات برای همیشه از بین بره.
- گاهی بعضی از هدها هنوز سالم هستن، و متخصص‌های بازیابی اطلاعات مرکز تعمیر هارد می‌تونن با استفاده از تجهیزات حرفه‌ای، اطلاعات رو با استفاده از هدهای سالم استخراج کنن. اما اگه هارد رو روشن کنید، این احتمال هم از بین می‌ره.
- اگه هد مسئول خوندن بخش فریمور هارد (Service Area) خراب بشه، هارد حتی بوت هم نمی‌شه و اطلاعات داخلش بدون جراحی هد غیرقابل دسترس خواهد بود.
جراحی هارد: تعویض هد خواندن/نوشتن
جراحی هارد یعنی تعویض مجموعه هدهای خواندن/نوشتن (Head Stack Assembly)، یه کار بسیار حساس و تخصصی که فقط توی کلین روم استاندارد قابل انجامه.
مراحل جراحی و تعویض هد خراب هارد :
- پیدا کردن یه هارد مشابه برای تأمین هد سالم (Donor Drive)
مثل پیوند اعضا توی انسان‌ها، هد جدید باید از یه هارد مشابه با همون مشخصات برداشته بشه. - باز کردن هارد در محیط کلین روم (Clean Room) استاندارد
هارد داخل کلین روم کلاس 100 (ISO 5) باز می‌شه تا ذرات گرد و غبار روی پلاترها نشینه. - خارج کردن هدهای خراب و نصب هدهای سالم
هدهای جدید با دقت بالا روی بازوی هد نصب می‌شن و جای هدهای معیوب رو می‌گیرن. - مونتاژ مجدد و تست عملکرد هارد
هارد بسته شده و روی تجهیزات پیشرفته تست می‌شه تا مطمئن بشیم اطلاعات قابل بازیابی هستن. - انتقال اطلاعات روی هارد جدید یا فضای ذخیره‌سازی ایمن
چرا باید جراحی هارد رو به متخصص‌ها بسپارید؟
- جراحی هارد یه کار حساسه و اگه اشتباه انجام بشه، ممکنه هد جدید هم خراب بشه و پلاترها آسیب ببینن.
- این کار حتماً باید توی کلین روم انجام بشه تا هیچ گرد و غباری وارد هارد نشه.
- هاردهای مدرن، تکنولوژی‌های پیچیده‌ای دارن و فقط متخصص‌های بازیابی اطلاعات می‌تونن اون‌ها رو تعمیر کنن.
مرکز تعمیر هارد ایران دانش و تجهیزات لازم ریکاوری اطلاعات از SSDها ، HDD ، انواع هارد های اکسترنال و اینترنال و دارد .
اگه هارد شما مشکل هد داره، به هیچ وجه خودتون بازش نکنید یا روش نرم‌افزار ریکاوری اجرا نکنید، چون باعث خراب شدن دائمی اطلاعات می‌شه!
مرکز تعمیر هارد ایران – مجهزترین کلینیک جراحی هارد در کشور
با پیشرفته‌ترین تجهیزات و کلین روم استاندارد، ما بالاترین درصد موفقیت در جراحی هارد و بازیابی اطلاعات رو داریم.
برای مشاوره رایگان و بررسی هارد، همین حالا با ما تماس بگیرید!
